Over deze bijeenkomst
Sinds de eerste grote conferentie van VA in 2012 is er heel veel veranderd. Toen moesten we nog bewijzen dat een ander voedselsysteem nodig was.
Nu staan we op het punt een grote draai te maken in de omgang met de wereld onder onze voeten. Nu zijn er veel grote en kleinere, landelijke en regionale bewegingen bezig om dat voedselsysteem daadwerkelijk te veranderen. Ze zijn georganiseerd en ze bestaan uit boeren, burgers, NGO’s en wetenschappers. Iedereen in die netwerken heeft iets te doen met voedsel in verschillende rollen (push, build, grow, share) en we hebben elkaar ook nodig.
De vraag ligt nu voor hoe VoedselAnders – als platform – zich nu zou moeten organiseren op een manier die past bij dit netwerk van netwerken. Momenteel voelt het alsof degenen die hier zijn, een voedingsbodem zijn voor de hele beweging. Als een bodem met mycelium en allerlei organismen die 24/7 aan ‘t werk zijn om die bodem gezond te houden. Hoe zou den wij die voedingsbodem voor en met elkaar kunnen ontwikkelen?
De trailer van ‘ onder het maaiveld’ geeft ene impressie.
Een voorzet voor de nieuwe rol van VA
Het kernteam bestaat uit vrijwilligers; die hebben weinig tijd en er is weinig geld beschikbaar. Het kernteam wil dan ook niet een centrale rol vervullen ( wel af en toe een bijeenkomst als deze organiseren maar meer kan niet). We zoeken dus naar mogelijkheden waarbij wij allemaal, in die voedingsbodem, ieder ons ding doen, daarover communiceren, elkaar voeden, elkaar zichtbaar maken, en elkaar ondersteunen.
Daarvoor heeft het kernteam een paar mogelijkheden in gang gezet:
- Een Signal-groep, waarin we elkaar tippen voer interessante ontwikkelingen
- Je kunt correspondent worden, door te schrijven voor de nieuwsbrief, over je eigen plek/ regio (uiteraard mag je ook ene podcast maken tbv de website)
- Samen met VA-vlaanderen organiseert VA NL een food-film-festival in november/ december, https://www.biomijnnatuur.be/nieuws/food-film-fest-5-hoopvolle-films-over-alternatieve-voedselproductie; Over heel Nederland en Vlaanderen gaan er in samenwerking met gemeenten, organisaties, biologische bedrijven en scholen meer dan 80 agro-ecologische filmvoorstellingen door! Ontdek 5 hoopvolle films over hoe onze voedselproductie er in de toekomst kan uitzien. Kijk jij gezellig met ons mee.
We roepen je op om hier zelf aan mee te doen door films te vertonen bij jou inde buurt en het nieuws bekend te maken in jouw beweging/ netwerken. Schrijf je vast in om op de hoogte te blijven van FoodFilmFest
- Een conferentie in 2024 zou prachtig zijn. Dat kan alleen als er een groep mensen opstaat die dat wil organiseren. (vanaf April 2023 kan de Aquarius samenleving zich ten volle ontvouwen, info Jelleke de Nooij van Tol) Wie doen er mee? laat het weten!
Het kernteam
.. bestaat uit: Fransjan de waard, Liane Lankreijer, Henk Renting, Veerle Slegers, Tjerk Dalhuijsen, Rene de Bruijn en Guus Geurts, Yanina Willet. Henk vraagt of er mensen zijn die het kernteam willen verstreken; er melden zich twee mensen aan!
Veranderaars Keimpe van der Heide, Ida Simonsen en Jan Huijgen in gesprek
Keimpe, Ida en Jan hebben verschillende rollen in het transitieproces. Ze laten zien hoe die complementair aan elkaar nodig zijn.
Ida Simonson
- Bioboer in opleiding op de Warmonderhof, stage op een tuin in Amsterdam West
- VN-vertegenwoordiger vanuit de Nationale Jeugdraad; zij doet het dossier Voedsel en landbouw
- Ze is ook aangesloten bij het Agroecologie netwerk
- Ze voelt zich activist, actief bezig het huidige systeem tot verandering te bewegen.
- Haar rol in de ‘voedingsbodem’: regenworm: ik creëer lucht, ruimte om met elkaar in gesprek te gaan
Wat is activisme voor mij?
Ik vind het hebben van een CSA tuin al activistisch, je laat zien hoe het anders kan, je werkt zonder gif en kunstmest en moet je continu heroriënteren op wat er gebeurt en wat er mogelijk is. Ik doe ook mee met het A12 protest: zichtbaar maken dat verandering nodig, urgent en cruciaal is. We moeten veranderen! Er zit niets anders op! Vandana Shiva (voorvrouw in agroecologie en ecofeministe) zei het heel mooi:
“Je hoeft de wereld niet te dragen, de wereld draagt jou. Er is een gevoel van nederigheid, ik ben deel van een ecosysteem, we doen het echt met elkaar. “
Vandana Shiva
Waarom doe jij wat je doet?
Elke dag sterven er 150 diersoorten uit en iedere seconde verdwijnt er een heel voetbalveld aan bos. Als bioboer in opleiding maak ik me grote zorgen om de natuurcrisis en onrechtvaardigheden in ons voedselsysteem. Om deze problemen het hoofd maar ook het hart te kunnen bieden, moeten we gebruik leren maken van de kracht van alle generaties! Een gezonde leefomgeving, goede voeding en jongereninspraak zouden geen bijzondere privileges moeten zijn. Het gaat om onze rechten. Daarmee moeten we het leven op aarde en de verscheidenheid aan soorten planten en dieren beschermen. Ons eigen leven hangt er van af.
Samen met Wouter en de Natuurtalenten werkgroep verzamel ik de ideeën van jongeren via gastlessen, evenementen en sociale media. Die nemen we mee naar beleidsmakers, politici en de Verenigde Naties.
Keimpe van der Heide
- Had tot voor kort een akkerbouwbedrijf (wordt nu voortgezet door de jonge buurman)
- Werkte bij LNV/akkerbouw, CLM landbouw, Nederlandse Akkerbouwvakbond,
- Doet mee met platform Aarde-Boer-Consument en Handel Anders
Wat is jouw rol?
Als je de landbouw wilt veranderen dan moet je zorgen dat de gevestigde landbouw een draai maakt! Een boer doet dat alleen als hij perspectief heeft dat hij in die nieuwe situatie zijn bedrijf duurzaam kan ontwikkelen. Maar dat perspectief wordt nu niet geboden door ons kabinet. Ik werk en denk mee aan zo’n perspectief, speciaal voor de jonge boeren, die moeten verder kunnen!
Het gesprek gaat er over of we – als we niet meer voor de export produceren- de Nederlandse bevolking kunnen voeden. Bregje zegt dat het uit kan als we ophouden met vlees eten (dus stoppen me al die dieren die geïmporteerd graan eten). En stoppen met giftige bollenkwekerij wordt eraan toegevoegd. Ook noemt Bregje het Groenboerenplan d.d. maart 2023, dat mogelijkheden biedt, ook voor gangbare boeren.
Jan Huijgen
- 30 jaar Eemlandhoeve, een groene oase in de Eemvallei aan de rand van Amersfoort
- Multifunctionele plek, weidevogelcollectief, herstel regionale voedselcultuur
- Op weg naar de Eemvalleivoedselcampus; doel: mensen zijn betrokken bij de regio; ze eten 20-30% uit de regio
De rol van Jan:
Het brengen van hoop en moed. Een kleine groep van vastberaden geesten, aangespoord door onuitblusbaar geloof in hun missie, kan de loop van de geschiedend veranderen. Jan is een pionier die laat zien hoe het anders kan.
Transitie gaat ook over verlies en rouw
De transitie gaat over schurende paradigma’s: groot versus breed. Dat is zichtbaar in de praktijk hier. Het bedrijf van zijn buurman is groot met melkrobots, Jans’ bedrijf is breed. Bij de omslag die deze grote bedrijven moeten maken is de vraag of ze de ervaring van verlies van het vertrouwde en bijkomende rouw aandurven.
Gesprek, naar een natuurinclusief, regionaal, multifunctioneel voedsellandschap.
De rekensom: 1 op de 3 boeren gaat stoppen, 1 op de 3 wil doorontwikkelen, technologisch, 1 op de 3 wil een omslag naar vormen van natuurinclusief /ecologisch; laat dat 10.000 boeren zijn.
Als we 1 miljoen ‘landschapsburgers’ (de mensen die lid zijn van natuurmonumenten, WWF, provinciale landschappen, milieufederaties, Greenpeace) koppelen aan die 10.000 boeren, zodat die burgers die boeren steunen bij de omschakeling dan krijg je 10.000 x 50 ha natuurinclusief boerenlandschap. Dat kan als de natuurorganisaties positief durven kijken naar boerennatuur. Natuurinclusieve landbouw speelt een enorm belangrijke rol rondom natuurgebieden, omdat ze door hun levende bodems organisch het water schoonhouden, en geen stikstofuitstoot of mestoverschot hebben
Hoe die burgers dat kunnen doen? Ik doe /werk mee, Ik bestel /koop bij lokale boeren, Ik participeer in een landbouwfonds. We zien daar al voorbeelden van in Land van Ons, aardpeer, herenboeren, waarbij burgers geld inleggen om ecologische landbouw inde regio mogelijk te maken.
Landbouw gaat over veel meer dan boeren. Het gaat over biodiversiteit, levende bodems, waterbeheer, klimaat, instorten van ecosystemen en de gezondheid van ons voedselsysteem. Iedereen moet daar medezeggenschap over krijgen!
Systemische verandering nodig
Keimpe zegt: het stinkt in de Peel en op de Veluwe, maar om daarom nu de halve landbouw af te schaffen? De meeste boeren willen wel, maar willen zeker weten dat ze hun bedrijf kunnen verder brengen. Keimpe kent veel oorbeelden van directe afzet en korte ketens. Hij zegt: Aan burgers verkopen is veel leuker, handelaren zeuren steeds dat het te duur uur is. Maar 30 ton aardappels kan ik niet in kleine zakjes verkopen, dat moet via de handel.
Ida zegt dat het fundamenteel is dat boeren centraal gesteld worden. Ze heeft nu zelf ook te maken met financiële issues. Maar het gaat echt slecht met de biodiversiteit. Het gaat hier om het instorten van ecosystemen, meer dan een bepaald plantje. We kunnen ons niet afschermen. Iedereen heeft recht op medezeggenschap in het voedselsysteem.
Keimpe duidt het ware probleem:
“30 jaar geleden hebben we de fout gemaakt: ‘voedsel is markt’”
Jan Huigen is het er mee eens: we hobbelen nu van crisis naar crisis, en dat komt omdat we voedsel zien als geld , niet voedsel voor de gemeenschap. Daar moet het gesprek tussen boeren en burgers over gaan. We missen nu een voedselbeleid. Stikstof is een uitwas.
Kunnen we aan een Ander financieel systeem werken? In het Voedsel Anders Manifest staat een analyse over de nodige systemische verandering die nodig zijn voor duurzame en eerlijke voedselproductie en consumptie. Er zijn ook andere groepen bezig met met andere stukjes van de puzzel die naast Voedsel en Landbouw belangrijk zijn. verbindingen zijn belangrijk.
Oogst van de dag
Terugkoppeling door de 5 workshops
1. Regionale Voedselsystemen
Jan Hassink en René de Bruin
- Uitwisseling, inspiratie en voor sommigen nieuwe info
- Concrete afspraken: deze groep gaat dit jaar nog 3x bij elkaar komen
- Appgroep voedsel als publieke goed
- Aanbod Jan hassink: wij gaan vanuit de wetenschap de volgende groepen bij elkaar brengen: VA, TcV, Federatie AE-boeren
Bekijk hier het volledige verslag van de workshop
2. Rechtvaardige handel en eerlijke prijzen voor boeren- EU Mercosur campagne
Guus Geurts en Karin van Boxtel
- Prijs en handel het verhaal meer geïnternaliseerd
- Both Ends gaat een symposium organiseren over effect van prijzen in NL op andere landen
Bekijk hier het volledige verslag van de workshop
3. Hoe beschermen we onze commons?
Henk Renting en Jeffrey Spangenburg
- Verrijkende ervaring; het verhaal van de lutkemeer speelt overal in NL: uitbreidingsplannen, distributiecentra waar stadlandbowu voor moet wijken.
- Oplossingen zitten in bestemmingsplannen, landgoederen, land van ons, grond vrijkopn, community land trust.
- Lutkemeer festival 29 mei-1 juni
4. Voedsel als publiek goed
Liane Lankreijer, Ellen Oomen
- Een (lobby)verhaal naar de overheid met een paar goede praktische voorbeelden;
- De beleving en ‘fun’ van gezond en betaalbaar voedsel voor iedereen
- schoollunches als kans – hier wordt al samen gegeten, het is een publieke voorziening (er worden publieke kosten voor gemaakt) en het kan fun en lokaal zijn.
Bekijk het verslag van de workshop
5. Netwerken van netwerken:
- het bij elkaar komen is belangrijk- wij zijn zelf de voedingsbodem
- we zijn een verzameling pyramides
- we zij ons bewust dat er daarbuiten ook netwerken zijn die werken aan de transitie in de economie en geldsystemen; we hebben elkaar nodig. We vertrouwen er op dat zij het hunnen doen en wij het onze, en dat dat elkaar versterkt. (maar meer zichtbaarheid zou fijn zijn)
Bekijk het verslag van deze workshop
Wil jij bij een van deze thema’s óf bij Voedsel Anders betrokken raken?
Mail dan naar info@voedselanders.nl