Op 7 juni kwam Voedsel Anders samen met haar netwerk in de Verbroederij in Amsterdam. Het was een zonnige dag en een perfecte locatie om het één en het ander uit te broeden als voedselbeweging. Dit jaar lag de focus op het versterken van de samenhang in de voedselbeweging. Ons doel is om samen met andere netwerken en lokale en regionale partners een veerkrachtig voedselweb te creëren dat snel kennis kan delen en strategisch kan bijdragen aan het versnellen van de voedseltransitie.
Hieronder vind je een verslag van elke workshop. Je kunt je eventueel aansluiten bij een van deze initiatieven.
- Pesticiden & Lokale Actie
Pesticiden zijn een bedreiging voor onze gezondheid, de bodemvruchtbaarheid, het water en de biodiversiteit. Dat zou niet moeten, want iedereen heeft recht op een gezonde leefomgeving en gezond voedsel. De wet bepaalt dat gezondheid en milieu voorrang hebben en dat het voorzorgsprincipe moet gelden: bij gerede twijfel niet doen. Maar de beoordeling faalt omdat de controle gebeurt volgens de spelregels van de industrie. Daarom is de instantie die pesticiden beoordeelt geen waakhond maar vooral een stempelmachine voor toelating (zo heten ze ook). We weten steeds meer over lange termijn effecten zoals Parkinson, schade aan het immuun- en hormoonsysteem en de sterke teruggang van het aantal insecten. Dankzij successen van het Pesticide Action Network weten we ook dat de wet niet goed wordt toegepast.
Daarom zijn pesticiden ook een kans. Wie had gedacht dat we onze omgeving ooit rookvrij zouden krijgen? Vroeger stonden cafés, restaurants, stations, huiskamers en soms zelfs scholen vol blauwe damp. Dat vonden veel mensen toen de normaalste zaak ter wereld. Nu is het ondenkbaar. Net als zwarte dampen uitbrakende roet-auto’s. Maar anno 2024 is het nog wel steeds slecht gebruik dat wolken pesticiden over het land de bermen, sloten, tuinen, huizen en scholen in waaien en stuiven. Boeren zelf en hun families zijn de eerste slachtoffers, de omwonenden en bezoekers de volgende. Pesticiden zijn een probleem, en daar kunnen we samen wat aan doen.
We bespraken het belang van lokale actie. Dat maakt het probleem overal in het land zichtbaar en is met een stappenplan makkelijk te doen. Goede voorbeelden zijn er genoeg. Het net gepubliceerde onderzoek Schone Sier van Meten=Weten en Pesticide Action Network Nederland bewijst dat een deken van gif over het land ligt. Het gif waait kilometers ver tot in natuurgebieden. Lokale initiatieven in Drente en Limburg wonnen recent rechtszaken tegen de zeer giftige lelieteelt.
We willen kijken of we samen met PAN Nederland en lokale groepen een stappenplan kunnen maken voor lokale actie. Zodat een paar mensen lokaal, zonder veel werk, het pesticiden probleem kunnen agenderen. Bij gemeente en provincie én daarmee ook landelijk. Met aandacht voor de positie van de boer, steun voor de zoektocht naar alternatieven en beloning van en waardering voor goed werk.
Wil je je graag aansluiten? Meer info via jeanetvanderwoude@gmail.com
2. Voedsel-verbindingsplekken – Miriam Offermans
Na een eerste introductie over het Veldonderzoek naar Voedsel-verbindingsplekken was duidelijk dat de term goed resoneerde onder de deelnemers. Tijdens de deelsessie Voedsel-verbindingsplekken bogen een 15 tal deelnemers zich in 3 groepjes over de vraag: wat verstaan we onder Voedsel-verbindingsplekken? Welke associaties roept de term op en wat kunnen we ermee, maar vooral bedoeld voor welke doelgroep? Kunnen we er wat mee in de lobby om de transitie naar een gezond, duurzaam en betaalbaar voedselsysteem te versnellen?
Vrij snel werd duidelijk dat de meeste tijd ging zitten in het nader duiden wat we met de term bedoelen. Daar waar vanuit het veldonderzoek in eerste instantie de term met name was ingestoken om burgerinitiatieven te duiden binnen de voedselgemeenschappen, vonden de meeste deelnemers de term ook breder van toepassing op initiatieven tussen boer en consument (zoals CSA”s en herenboeren) en boer naar consument (zoals bijvoorbeeld rechtstreex). Wel kwamen alle elementen naar voren waar de meerwaarde van dit soort plekken als groene ontmoetingsplaatsen en sociale voedselinitiatieven liggen: zowel op gebied van klimaat (ecologie, korte keten, stimuleren biodiversiteit) als versnellen voedseltransitie (lokale voedselproductie, zelfvoorziening en betaalbaarheid), Gezondheid (connectie met natuur en elkaar, educatie) en maatschappelijke sociale ontwikkeling (stimuleren gemeenschap, diversiteit, inclusie betrokkenheid etc.).
Deelnemers konden zich vinden in het oprichten van één loket waar mensen zich naar kunnen wenden om het voortbestaan of stimuleren van nieuwe Voedsel-verbindingsplekken liefst landelijk te organiseren. Waarbij gewezen werd op het belang van het verbinden van praktijk naar (voedsel)beleid. Het zichtbaar maken van Voedselverbindingsplekken kan hierbij een grote rol vervullen. Tegelijkertijd is het ook van belang aan te geven dat dit soort plekken van de gemeenschap zijn, waar feitelijk geëxperimenteerd wordt met nieuwe organisatievormen (steward owned) en ook in de toekomst zich niet moeten laten kapen of inkapselen in bestaande organisatiestructuren.
3. Versnellingsagenda voor Regionale Voedselsystemen
Na een kort voorstelrondje zijn we in gesprek gegaan over de thema’s voor de versnellingsagenda. Deze thema’s kwamen vanuit een eerder sessie met voedselnetwerken in Utrecht, georganiseerd vanuit het NWA programma ‘transitie naar een duurzaam voedselsysteem’ (zie foto hieronder).
Aanvullingen vanuit de deelnemers op deze thema’s:
- Hoe gaan we loyale eters met elkaar verbinden? Denk hierbij ook aan (geloofs)gemeenschappen zoals de groene kerken. En kijk ook naar internationale voorbeelden zoals hansalim in Zuid-Korea en de voedselraden in Duitse steden;
- Food council MRA (burgers) werkt samen met Stichting Voedsel Verbindt (gemeente + bedrijfsleven). Zo ontstaat er samenwerking tussen verschillende maatschappelijke actoren, en gaat het verder dan een burgerinitiatief. Foodclic is een interessant EU project dat ondersteuning biedt hiervoor;
- Er is behoefte aan een gezamenlijk verhaal: wat zet je in beweging als je lokaal voedsel koopt? Hoopvolle narratieven, voedselcultuur opbouwen, samenhankelijkheid creëren;
- RUG onderzoeker Peter Bootsma heeft een platform gebouwd dat een ‘transitieatlas’ laat zien van regionale duurzaamheidsnetwerken in Noord-Nederland, gefinancierd vanuit RVO (duurzaam door). Zie https://www.noordenduurzaam.nl/transitieatlas/NL1
Na ons groepsgesprek was er nog de mogelijkheid voor deelnemers om activiteiten, evenementen en initiatieven te plaatsen op een tijdlijn die toewerkt naar een burgerberaad tijdens het NWA slotevenement (voorjaar 2025). Zie foto hieronder.
4. De Participatietafel Voedseltransitie van Duurzaam Door & de campagne Ons Eten
Voor wie in zijn eigen groep een tijd werkt aan een plan, is het altijd een goed idee om dat plan in ruwe vorm te testen bij anderen. Daar wordt het beter van. Daarom was het heel fijn dat de Participatie Tafel Voedsel van Duurzaam Door een plekje kreeg in het programma van de Anders Eten bijeenkomst op 7 juni in Amsterdam.
Ons plan: een campagne voor een democratische supermarkt, meer voedselwijsheid en kanteling van het overheidsbeleid. In andere woorden: supermarkten verkopen ons eten, dus wij moeten daar meer over te zeggen hebben. Wij willen beter eten in de supermarkt.
Dit bepleiten we in een campagne o.a. met het Ons Eten manifest. Onze website verbindt lokale voedselinitiatieven en bestaande platformen en geeft bestaande goede voorbeelden een groter podium.
De testresultaten: goede aanvullingen, aanscherpingen op manifest en campagneplan, steun (!), verbinding met andere voedselcampagnes én de aansporing: gaan!
Wij weten wat ons te doen staat. Binnenkort meer nieuws.
————————————————————————————————–