In Bangladesh wordt geëxperimenteerd met een genetisch gemodificeerde aubergine. De plant heeft genen van een bacterie en produceert een gifstof die bescherming moet bieden tegen een insect dat gangen boort in de vrucht. Fans van genetische modificatie schermen graag met beloftes over deze nieuwe wonderplant. Bijzonder is de toon waarop successen worden geclaimd, zonder dat hier wetenschappelijk onderzoek aan ten grondslag ligt. Resultaten in de praktijk wijzen eerder op wisselend succes en vele problemen. Na berichten over mislukkingen in de eerste en tweede ronde werd recent bekend dat ook de derde ronde van teelt tegenvalt.
Monsanto partner Mahyco ontwikkelde de gentech-aubergine in India, maar kreeg daar na een stevig wetenschappelijk en maatschappelijk debat geen toestemming voor teelt en week uit naar het buurland. Het is dezelfde techniek die in een aantal landen ook bij mais en katoen wordt toegepast (BT-Cotton). Mahyco heeft een aantal variëteiten van de plant ter beschikking gesteld van BARI, het landbouw onderzoekscentrum van de overheid in Bangladesh. Dat voert met financiële steun van USAid sinds drie jaar veldproeven uit.
In de derde ronde van veldproeven was geen van de boeren uit de tweede ronde betrokken. Opmerkelijk, je zou verwachten dat boeren die ervaring hebben opgedaan verder zouden willen met de proef als de resultaten goed zijn. De organisatie UBINIG uit Bangladesh ging op onderzoek uit. Van 37 boeren die aan de proef mee zouden doen kregen ze te horen dat ze niet gevraagd waren. Bij boeren die wel meededen bleek dat de cultivatie door officials werd uitgevoerd, niet door de boeren zelf. Successen lijken dun gezaaid.
Een van de boeren waar Abdul Zabbar van Ubinig contact mee kreeg was Mujibur Rahman Montu (55). Hij kreeg 5 gram Bt brinjal zaad in November 2016, dat hij zaaide op 400 m2 land. De officials vertelden hem dat hij geen bestrijdingsmiddelen nodig zou hebben voor deze teelt. Dat viel tegen. De planten bloeiden te laat en hadden te lijden onder insecten en mijten. Hij kreeg het advies toch maar een pesticide toe te passen. Vervolgens gingen de planten wel bloeien, maar nu kregen ze last van stamrot. Het advies was een ander bestrijdingsmiddel. Resultaat: twee soorten bestrijdingsmiddelen en kunstmest toegepast en een slechte oogst. De inkomsten van de naastgelegen veld met lokale aubergine variëteiten was tien keer zo hoog. ( http://ubinig.org/index.php/home/showAerticle/91/english/Farida-Akhter/%E2%80%98Misrepresentation%E2%80%99-of-Bt-Brinjal-farmers-for-corporate-interest )
Eerder schreef journalist M.H. Maswood in Bangladesh over de zaak: “Bt brinjal ruïneert boeren in Gazipur”. Hij beschreeft hoe drie van de vier boeren die hij bezocht bijzonder ontevreden waren omdat ze een groot deel van hun jaarinkomen waren kwijtgeraakt door een mislukte BT Brinjal oogst. Naar aanleiding van de controverse bezocht de Britse krant The Guardian in 2014 zelf boeren in Bangladesh. Zij constateerde toen dat negen van de twintig bezochte boeren grote problemen hadden met de teelt. Drie jaar later zijn we niet veel verder en is het in elk geval nog veel te vroeg voor juichende verhalen over deze techniek.
De mooie documentaire uit Bangladesh BT Brinjal in the Dock (2016, Engels ondertiteld, 48 min) schetst de problemen met de gentech plant. De filmmakers bezoeken vele boeren en markten tonen tevens de enorme diversiteit Bangladesh is de bakermat van de plant en kent nu nog 248 lokale soorten aubergine.
Controle over de zadenmarkt
Critici wijzen er op dat het de zaadbedrijven vooral te doen is om de zadenmarkt in Azië in handen te krijgen. Mahyco mag dan met financiering van USAid enkele variëteiten ter beschikking gesteld hebben, de eigendom van de techniek blijft in handen van Monsanto. Verder zijn zonder toestemming lokale aubergine variëteiten uit India en Bangladeshgebruikt. Het hooggerechtshof in India deed in 2013 onderzoek naar biopiraterij door Mahyco-Monsanto. Farida Akhter uit Bangladesh was in oktober in Den Haag getuigen in het Monsanto Tribunaal en legt het verhaal uit in dit korte interview en in deze getuigenis in het Tribunaal.