Bodem Anders 2015

De Bodem Anders-conferentie op 19 en 20 maart 2015 in en rond Den Bosch was een groot succes. Meer dan 100 deelnemers aan een velddag met excursies en ruim 250 aan het congres wisselden van gedachten en ervaringen. Gevoed door inspirerende sprekers en inleidingen is de discussie over gezonde bodems een stap verder gekomen en breder geworden.

Het programma van Bodem Anders bestond uit:

* donderdag 19 maart: Velddag: excursies langs innovatieve boeren

* donderdagavond 19 maart: Filmavond, vertoning “Bodemboeren”

* vrijdag 20 maart: Workshops, lezingen, dialoog
Met o.a. John D. Liu (filmmaker en ecoloog), Hans Huijbers (ZLTO), Wim van der Putten (NIOO/Wageningen UR), Volkert Engelsman (IFOAM), Marjolein Visser (Universiteit Leuven) en vele boeren aan het woord.

Aanbevelingen van de Bodem Anders conferentie:

1 Zorg voor zo veel mogelijk permanente bedekking van de bodem door vegetatie (gewassen, groenbemesters, mulch, etc.)
2 Behoud en verbeter de bodemstructuur. Minimaliseer grondbewerkingen om verstoringen van het bodemleven en van de bodem microbiologische processen zo veel mogelijk te voorkomen. Dat bespaart bovendien energie en voorkomt verdichting van de bodem.
3 Pas ruime gewasrotaties toe ter bevordering van de bodem structuur (rol van beworteling) en ter voorkoming en controle van ziekten, insecten en onkruiden.
4 Voed het bodemleven met zo veel mogelijk organisch materiaal, vanuit het besef dat koolstof een noodzakelijke voedselbron is voor bodem (micro-)organismen. Dus biomassa op het land en niet in de brand.
5 Leg nadruk op organische bemesting en besteed aandacht aan een evenwichtig nutrienten aanbod met macro en micro-elementen.
6 Combineer landbouw meer met bomen en struiken (agroforestry) en maak gebruik van de bosranden en houtwallen om biodiversiteit te stimuleren en het natuurlijk evenwicht te herstellen.
7 Organiseer pachtconstructies zo, dat boeren ook zullen investeren in hun grond.

Dat betekent werk aan de winkel voor ons allemaal:

Individuele boeren kunnen een actieve rol spelen bij het toepassen van bovengenoemde maatregelen, recht doend aan hun specifieke bodemomstandigheden op zand-, leem-, klei- of veengronden.
Boerenorganisaties kunnen hun leden stimuleren bovengenoemde maatregelen toe te
passen en bij te dragen aan het delen van kennis en goede voorbeelden.
De overheid kan een stimulerende rol spelen door betere bodemkwaliteit en meer
biodiversiteit te belonen, zodat de boer loon naar werken krijgt. Verder kan de overheid
stimuleren dat jonge boeren aan land komen om een bedrijf te beginnen. Ook kan zij
stimuleren dat er langere pachtcontracten worden afgegeven voor de staatsgronden.
Bovendien kan ze zorgen dat de publieke uitgaven aan onderzoek zich concentreren op
technieken en kennis die bodem- en biodiversiteit bevorderen. Meer focus op agroecologie.
De wetenschap kan veel meer gebruik maken van de input en ideeën van boeren en
meedenkende burgers en onderzoek uitvoeren in samenwerking met deze partners.
Zeker als de overheid daar ook de financiële ruimte voor biedt. Relevante bevindingen en innovaties komen vaak van (boeren)observaties en praktijkexperimenten.
Consumenten kunnen een steentje bijdragen door producten te kopen die geproduceerd zijn met zorg voor een gezonde bodem. Zij kunnen druk uitoefenen op de detailhandel om te zorgen dat boeren een eerlijke prijs krijgen voor hun product of direct producten afnemen van lokale boeren zodat ze hun lokale boeren steunen en ook weten hoe het voedsel geproduceerd is.

Bekijk:

Een algemene impressie en de workshopverslagen.
De conclusies
Foto’s kunt u hier en hier zien.
Openingsspeech Hans Huibers (ZLTO)
Presentatie Volkert Engelsman (IFOAM)
Presentatie Marjolein Visser (Université Libre de Bruxelles)
Waarom een Bodem Anders conferentie, door Willem Stoop
Het programmaboekje en de Poster

Aanleiding: Waarom een Bodem Anders-conferentie?

De bodem, die ruwweg één meter dikke bovenste laag van de aarde, is van cruciaal belang voor het overleven van de mens op aarde. Daar is onze wereld voedsel voorziening van afhankelijk; iets waar een meerderheid van onze verstedelijkte bevolking zich steeds minder (of zelfs geheel niet) van bewust is. De Verenigde Naties riep daarom 2015 uit tot het “Jaar van de Bodem”.

Boeren komen in toenemende mate problemen tegen bij het beheer van hun bodem. Het organische stofgehalte daalt, het bodemleven kwijnt weg, de structuur raakt verdicht. Ondertussen komen praktische oplossingen voor duurzaam bodembeheer steeds meer in beeld.

“De uitdaging van een gezonde bodem ligt erin de diversiteit onder en boven de grond zo groot mogelijk te maken. Daarmee creëer je evenwicht”, zegt Joost van Strien, akkerbouwer uit de Noordoostpolder en deelnemer aan Bodem Anders!. Die aanpak vraagt echter om een flinke inzet van zowel boeren als burgers.

Agrarisch ondernemers willen goed voor hun bodem zorgen, maar de vereiste langetermijn-investeringen vormen een struikelblok. De zorgen over kortetermijn-inkomsten en de druk van burgers en milieu-organisaties om meer ruimte te geven aan natuur, plaatsen veel agrariërs voor een dilemma. Consumenten hebben weinig zicht op de bodemproblematiek, maar kunnen een belangrijke bijdrage leveren door te kiezen voor voedsel van gezonde bodems.

Ontmoeting

Bodem Anders! vertrok vanuit dit kruispunt en werd een levendige ontmoetingsplek voor een breed scala aan actoren. Boeren – gangbaar en biologisch, burgers, wetenschappers, ambtenaren, studenten en belangengroepen deelden ervaringen en bogen zich gezamenlijk over praktische en duurzame oplossingen. Dat deden zij zowel op het land als in het congrescentrum van de Brabanthallen.

Bodem Anders! kwam voort uit de Voedsel Anders conferentie waar vorig jaar 800 mensen aan deelnamen. Bodem Anders is georganiseerd door de Voedsel Anders beweging en kreeg steun van een bonte gezelschap aan organisaties, van zowel de milieubeweging als ZLTO.